Roman; yaşanmış ya da yaşanması mümkün olay veya durumların kişi, yer ve zamana bağlı olarak okuyucuda heyecan ve zevk uyandıracak şekilde anlatıldığı uzun edebî türdür.
Farklı bir tanımla; insanların serüvenlerini, iç dünyalarını, toplumsal olay veya olguyu, insan ilişkilerini ve değişik insanlık durumlarını yansıtmayı amaçlayan düzyazı türüdür.
ÖZELLİKLERİ
- Romanda birbiriyle bağlantılı olaylar bir tema etrafında bir araya gelir.
- Romandaki gerçeklik kurmaca gerçekliktir. Gerçek ya da gerçek olmayan olay ve durumlar (gerçek olmayan durumları belli bir mantık çerçevesi içinde , gerçek olaylar da belli ölçülerle kurgulanarak) anlatılır.
- Roman, yazıldığı dönemin zihniyetini yansıtır.
- Sade, anlaşılır bir dille yazılır.
- Olay, kişi, yer, zaman olmak üzere dört yapı unsuru vardır.
- Olay, kişi ve mekânlar ayrıntılı şekilde anlatılır.
- Öyküleyici ve betimleyici anlatımdan yararlanılır.
- Romanda serim, düğüm ve çözüm bölümleri bulunur.
- Romanda bir ana olay etrafında gelişen birçok yan olay bulunur.
- Romanda geniş bir kişi kadrosu vardır.
- Romanın oluşması için bir çatışma olması gerekir.
- Romanın anlatıcısı yazar değil, yazarın oluşturduğu bir kurmaca kişidir.
- Anlatıcı birinci veya üçüncü kişi olabilir ve üç farklı bakış açısını kullanabilir.
- Romanda anlatma tekniği, gösterme tekniği, özetleme tekniği gibi teknikler kullanılabilir.
- Bunlar dışında bilinç akışı, iç monolog, iç çözümleme, diyalog gibi tekniklerden de yararlanılır.
- Macera, sosyal, polisiye, bilim kurgu, tarihi, psikolojik… gibi türleri vardır.
- Romanlar bağlı oldukları akımlara göre de sınıflandırılabilirler: realist roman, romantik roman, natüralist roman vs…
ROMAN VE HİKÂYE ARASINDAKİ FARKLAR
- Roman, hikâyeye göre daha uzundur.
- Romanda birbirinin içine geçmiş birçok olay bulunabilirken hikâyelerde genellikle tek bir olay vardır.
- Romanda kişi kadrosu geniştir, hikâyelerde ise kişiler azdır.
- Romanlarda kişi çözümlemeleri yapılırken hikâyelerde genelde yapılmaz.
- Romanlarda mekân tasvirleri çoktur, hikâyelerde ise uzun uzun mekân tasvirleri genelde yapılmaz.