Mensur şiir 19. yüzyılda Fransa’da ortaya çıkmıştır. Fransız edebiyatı şairlerinden C. Baudlaire ve S. Mallerme’in mensur şiirleri vardır.
Fransız edebiyatından yapılan mensur şiir çevirileri, bu türün Türk edebiyatında doğup gelişmesinde etkili olmuştur. Özellikle Servet-i Fünun ve 2. Meşrutiyet yıllarında ilgiyle karşılanmıştır.
Recaizade Mahmut Ekrem ve Abdülhak Hamit’in mensur şiir denemeleri olmuştur.
Mensur şiirin isim babası ve türün Türk edebiyatındaki ilk temsilcisi Halit Ziya Uşaklıgil’dir. Tercüman-ı Hakikat gazetesinde yayımlanan Aşkımın Mezarı adlı yazısı mensur şiirdir. 1891’de “Mensur Şiirler” ve “Mezardan Sesler” başlığıyla mensur şiirlerini yayımlamıştır.
Halit Ziya’yı Mehmet Rauf, Hüseyin Cahit, Ahmet Hikmet, Celal Sahir, Faik Ali gibi isimler izler.
“Siyah İnciler” adlı kitapta Mehmet Rauf’un mensur şiirleri vardır. Bu eser oldukça başarılıdır. Daha sonraki dönemde Yakup Kadri Karaosmanoğlu’nun, mensur şiir türünde Okun Ucundan ve Erenlerin Bağından adlı eserleri vardır.
Cumhuriyet döneminde ise bu tür, etkinliğini kaybetmiştir.
Peki, mensur şiir nedir?
“Mensur şiir” düz yazı ile şiirsel, şairane söyleyişin amaçlandığı bir düz yazı türüdür. “Mensure” olarak da bilinir.
Mensur şiirler başlıkları olan, bağımsız, kısa ve yoğun yazılardır. Edebi sanatlardan geniş ölçüde yararlanılır.
Mensur şiirlerde iç ahenk vardır. Aliterasyon ve asonanslara çokça yer verilir. Tasvir ve çözümlemelere önem verildiği için uzun cümleler tercih edilir. Ünlemlere ve seslenişlere yer verilir.
Mensur şiirde şairane konular, şairane bir üslupla işlenir.
ŞİİR VE MENSUR ŞİİRİN KARŞILAŞTIRILMASI
Her iki türde de ahenk önemlidir. Kelimeler özenle seçilir ve dizilir.
Her iki türde de şairane, duygusal konular işlenir; temalar benzerdir.
Dil ve üslup yönünden benzerlik vardır; dilin doğru ve güzel kullanımı iki türde de önemlidir.
Edebi sanatlar her iki türde de kullanılabilir.
Şiirde kafiye vardır, mensur şiirde de iç kafiyeler olabilir.
Mensur şiirde vezin (ölçü), kafiye, dize (mısra) yoktur.
Şiirde dörtlük, beyit, bent gibi nazım birimleri vardır; mensur şiirde böyle birimler yoktur.