1950’li yıllarda Edip Cansever, İlhan Berk, Cemal Süreya, Turgut Uyar, Sezai Karakoç, Ülke Tamer ve Ece Ayhan gibi şairlerin başını çektiği bir şiir ve edebiyat akımıdır. Garipçiler’e ve 1940 Toplumcu Gerçekçi Kuşağı’na tepki olarak doğmuştur. Bir bildirgeleri yoktur.
Hareketin kuramcısı ve isim babası “Pazar Postası” gazetesi yazı işleri müdürü Muzaffer (İlhan) Erdost’tur.
Bu hareket, Garip şiirinden sonra gelen ikinci önemli yenilik gibi düşünüldüğü için II. Yeni Şiiri olarak adlandırılmıştır.
Türk şiirinde değişik imge, çağrışım ve soyutlamalarla yeni bir söyleyiş bulma amacında olan bir akımdır.
Özellikleri:
- II. Yeni, şiirimizde çok uzun soluklu olmasa da, geniş bir okuyucu kitlesi bulamasa da Türk şiirine yeni boyutlar getirmiştir.
- “Şiir için şiir” anlayışıyla hareket etmişler; erdem, ahlak, toplum ve gerçek gibi konuların şiirin dışında tutulması gerektiğini savunmuşlardır.
- Onlara göre anlamlı olmak şiir için önemli değildir.
- II. Yeni’ye göre şiir bir öykü anlatma aracı değildir. Öteki edebi türlerden kesin çizgilerle ayrılmalıdır. Bu yüzden konuyu ve olayı şiirden atmışlardır.
- Eşya, görünüm ve insanı gerçeküstücülükten daha aşırı bir soyutlama ile anlatmayı amaç edinmişlerdir.
- Onlara göre şiirde ahenk, ölçü ve uyakla değil; musiki ve anlatım zenginliği ile sağlanmalıdır.
- Topluluk sanatçıları şiirde kelimenin anlamıyla oynamakla kalmamış, şiirin biçim özelliklerini de kendilerine göre yapılandırmaya çalışmışlar hatta Türkçenin yapısını zorlamışlardır.
- Şiirde şairane söyleyişe ve söz sanatlarına yer vermişlerdir.
- 1. Yeni gibi II. Yeniciler de geleneği reddetmişlerdir.
- Nükte, şaşırtmaca ve tekerlemelerden kaçınmışlardır.
- Aydın kesime hitap eden, anlamdan, gerçekten, yaşamdan kopmanın şiiridir.
- Bireysel konulara yönelmişlerdir.
- Sürrealizm ve Dadaizm akımlarından etkilenmişlerdir.
- Garip’teki gibi ortak bir hareket olmayıp bağımsız şairlerin benzer bir çizgide şiir yazmasıyla oluşmuştur.
İkinci Yeni Topluluğunun Sanatçıları
1. CEMAL SÜREYA
*Kendine özgü söyleyiş biçimi ve şaşırtıcı buluşlarıyla, zengin birikimi ile duyarlı, çarpıcı, yoğun, diri imgeleriyle İkinci Yeni şiirinin en başarılı örneklerini vermiştir.
*Şiirlerinde halk ve divan şiiri geleneğinden yararlanmıştır.
*Şiirlerinde aşk, kadın, yalnızlık,ölüm, sosyal ve siyasal eleştiri temalarını işlemiştir.
*Şiirinde kullandığı değişik imgelerle şiire yeni bir boyut kazandırmıştır.
*Papirüs dergisini çıkarmış; şiir eleştirileri yazmıştır.
*Şiirin anayasaya aykırı olduğunu düşünmüştür.
*Şiir: Üvercinka, Göçebe, Sevda Sözleri
2. TURGUT UYAR
*Kaynak dergisinin bir şiir yarışmasında “Arz-ı Hal” şiiri ikincilik kazanınca Nurullah Ataç’ın güvendiği şairler arasına girdi.
*İlk şiirlerinde halk edebiyatının yanı sıra Hayyam, Nedim,Yahya Kemal ve Ahmet Haşim etkisi görülür.
*Hece ölçüsüyle yazdığı şiirlerinde aşk,ayrılık ve ölüm temalarını işlemiştir.
*Diğer şiirlerinde insanın iç derinliğine inmiş, toplum ve törelerle çatışan bireyin yenilgisini, kurtuluş çabalarını anlatmıştır.
*Şiirlerinde imgeye dayalı, kapalı ve soyut bir anlatım tarzını benimsemiştir.
*Konu ve söyleyiş yönüyle hemen her yapıtında farklı biçimler kullanmıştır.
*Uzun, düzyazı görünümü veren şiirler yazmıştır.
*Şiir: Arz-ı Hal, Türkiyem, Dünyanın En Güzel Arabistanı,Divan, Büyük Saat…
3. SEZAİ KARAKOÇ
* Şiir üslubu bakımından, az çok İkinci Yeni’ye yakın sayılsa da, şiirinde işlediği temalar, inandığı değerler bakımından şiirimizde yeni ve değişik bir sestir.
*İlk şiirlerinde hece ölçüsünü kullanmış, zamanla serbest nazma dönmüştür.
*Şiirlerinde özü metafizik oluşturur.
*İkinci Yeni şiir anlayışını geleneğe, İslam düşüncesine bağlayan mistik bir şairdir.
*Şiirlerinde dini motiflere, tasavvufi imgelere yer vermiştir.
*Sürrealizm ve egzistansiyalizm akımlarını İslami düşünceyle bağdaştırmıştır.
*Şiirlerinde sevgi, ölüm,anne,mistisizm gibi temaları işlemiştir.
*“Mona Rosa” şiiriyle sevilmiştir.
*Şiir: Körfez, Şahdamar, Ateş Dansı, Mona Rosa,Hızırla Kırk Saat,Gül Muştusu…
4. EDİP CANSEVER
* Şirinde zamanla sevinç yerini bunalıma, toplumsal dengesizlikleri eleştirme kaygısı yerini yıkıcı bir umutsuzluğa bıraktı.
*Şiirlerinde en çok, yalnızlık temasıyla birlikte çağına yabancılaşan insanın sıkıntılarını, bunalımını ve gelecek endişesini anlatmıştır.
*Şiirlerinde Yunan mitolojisine ait imgeler kullanmıştır.
*”Yerçekimli Karanfil” eseriyle İkinci Yeni’ye adım atmıştır.
*”Dize işlevini yitirdi” gerekçesiyle yeni arayışlara yöneldi.
*İkinci Yeni içindeki bazı şairler gibi anlamsızlığı savunmadı. Kapalı, anlaşılması güç, yine de anlamdan ayrılmayan bir şiire yöneldi.
* Çok farklı imgeler kullanırken bile düşünce ögesini göz ardı etmedi.
*Egzistiyansiyalizm (Varoluşçuluk) akımının etkisiyle şiirler yazmıştır.
*Şiir: İkindi Üstü, Yerçekimli Karanfil, Tragedyalar, Dirlik Düzenlik, Umutsuzlar Parkı…
5. ECE AYHAN
*Kendine özgü çağrışımlar ve göndermelerle örülü şiirleriyle hem Türk şiirinde hem de İkinci Yeni’nin içinde farklı bir kanal açtı.
*Şiirinin kilit noktası dildir. İkinci Yeni şairleri arasında denenmemişi denemiş, geleneksel dili tahrip ederek kendine özgü yeni bir dil kurmuştur.
*Dili garip kullanmış, dili ters yüz etme gibi oyunlara başvurarak “görüntücü imge ustası” olarak anılmıştır.
*Toplumsal ve bireysel eleştiriye, gülmeceye yer vermiştir.
*Sürrealizmi şiirlerine en iyi uygulayan şairlerden biridir.
*İkinci Yeni’nin en kapalı, en yadırganan şairi olmuştur.
*Şiir: Ortadokslular, Sivil Şiirler, Son Şiirler,Zambaklı Padişah…
6. İLHAN BERK
*Doğu şiirinin klasik kalıplarını denedi, beyit ve türkü biçimlerinden yararlandı.
* Araştırmacı kişiliği, özgün duyarlılıkları ve buluşlarıyla 20. Yüzyıl Türk şiirinin en önemli isimleri arasındadır.
*Her yapıtında farklı şiir söyleyiş tarzı denemiştir. Bu yönüyle İkinci Yeni’nin en yenilikçi şairidir.
*Noktalama ve yazım kurallarına uymamış, Türkçenin söz dizimine aykırı cümleler kurmuştur.
*Kuralsızlığı kabul ederek hiçbir kuralı olmayan cümleler kullanmıştır.
* Şiirde anlamsızlığı savunmuştur.
*Şiir: İstanbul, Günaydın Yeryüzü, Pera, Güneşi Yakanların Selamı….
7. ÜLKÜ TAMER
*İlk şiir kitabı “Soğuk Otların Altında” ile başlayarak İkinci Yeni duyarlılığını yansıtan soyutlamalara yönelik, yoğun ve özgün bir imge anlayışı geliştirdi.
* Yalın bir dil kullandığı şiirlerinde giderek toplumsal kaygılar ve düşünce öğeleri ağırlık kazandı.
*Şiirlerinde ölüm, yalnızlık, yabancılaşma, özgürlük gibi temaları işlemiştir.
*Sade, yalın, imgeli şiirler yazmıştır.
*Halk edebiyatı ve mitolojiden yararlanmıştır.
*İkinci Yeniden sonra toplumcu şiire yönelmiştir.
* Şiirlerinde şaşırtmaca ve imgeye yer vermiştir.
* Şiirlerinin bir kısmı Ahmet Kaya ve Zülfü Livaneli tarafından bestelenmiş ve seslendirilmiştir: Üşür Ölüm Bile, Güneş Topla Benim İçin, Memik Oğlan…
*Şiir: Gök Onları Yanıltmaz, Sıragöller, Seçme Şiirler,Soğuk Otların Ardında,İçime Çektiğim Hava Değil Gökyüzüdür, Yanardağın Üstündeki Kuş.