İnsanoğlunun dil dışında iletişim kurabileceği pek çok araç vardır. Ancak en etkili iletişim dil ile yapılır. İletişimin amacı farklı olabilir. Dil işte bu farklı amaçlara göre, farklı işlevlerde kullanılabilir. Aşağıda dilin işlevleri verilmiştir.
- Göndergesel İşlev: Dilin bilgi verme işlevidir. Amaç alıcıya bilgi vermektir. Bilimsel metinler, ders kitapları, tanıtım broşürleri, tarih kitapları, gazete haberlerinde dilin bu işlevleri kullanılır.
D vitamini eksikliği vücutta birçok soruna sebep oluyor.
Edebiyat, duygu ve düşüncelerimizi yazılı veya sözlü olarak estetik bir şekilde anlattığımız sanattır.
Türkiye’nin en büyük gölü olan Van Gölü, Doğu Anadolu Bölgesi’nde yer alır.
- Dil Ötesi İşlev: Dilin kendisini anlatan, dille ilgili bilgi verenmetinlerde kullanılan işlevdir. Aslında bir çeşit göndergesel işlevdir. Ancak şu farkla ki sadece dil ile ilgili bilgiler vermek amacıyla kullanılır. Aşağıdaki örnekleri incelersek aradaki farkı daha iyi görebiliriz:
İstanbul, büyük ve kalabalık bir şehirdir………..göndergesel işlev
Hücreler, vücudun en küçük yapısıdır.…………göndergesel işlev
Nokta, cümlenin sonuna konur………..dil ötesi işlev
Zamirler, ismin yerine kullanılan sözcüklerdir………..dil ötesi işlev
- Heyecana Bağlı İşlev: Göndericinin iletiyle ilgili duygu ve heyecanlarını dile getirme işlevdir. Yani duyguların, heyecanların, öznel yargıların anlatıldığı iletilerde kullanılır.
Eyvah, hiç dikkat etmiyor.
Seni seviyorum.
Off, çok sıkıcı.
Allah’tan ders bitti.
- Alıcıyı Harekete Geçirme İşlevi: Eğer amacımız alıcının davranışını değiştirmek veya alıcıya bir şey yaptırmak ise dili bu yönde kullanmış olursunuz.
Lütfen arkaya doğru ilerleyiniz.
Bunu yapma!
- Kanalı kontrol İşlevi: Göndericinin, gönderdiği mesajı alıcının alıp almadığını kontrol ederken kullandığı işlevdir.
Anlatabildim mi?
Orada mısın?
Sinemaya gidelim mi?
- Sanatsal (Şiirsel) İşlev: Dilin, insana özgü durumların sanatsal gerçekliğe dönüştürmesinde bir araç olarak kullanılmasıdır. Bu işlevde ileti, iletinin kendisidir. Sanatsal metinlerde kullanılır.
- Yokluğun cehennemin öbür adıdır.
Üşüyorum, kapama gözlerini. (Ahmet Arif)
- Ölümseyerek bakıyor dünya
Biz gülümseyelim (Ahmet Erhan)